Конституциялык сотунун төрагасы Эмил Осконбаевдин сөзү...

2023-жылдын 21- жана 22-июнунда Кыргызстанда Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 30 жылдыгына арналган "Конституция укуктук, демократиялык мамлекетти курууда негиз катары" аттуу эл аралык илимий-практикалык конференция болуп өттү. Иш-чара дүйнөнүн ар кайсы өлкөлөрүнүн судьяларын, конституциялык контролдоо органдарынын жана шайкеш институттарынын өкүлдөрүн чогултту. Бул иш-чара Конституциялык сот адилеттиги жаатында тажрыйба жана идея алмашуу, ошондой эле укуктук жана демократиялык мамлекетти калыптандырууда конституциялык сот адилеттигинин ролун талкуулоо үчүн аянтча болду.

Конференцияга Армения, Грузия, Казакстан, Таиланд Королдугу, Азербайжан, Өзбекстан, Бельгия, Түштүк Корея, Португалия, Индонезия, Молдова, Румыния, Болгария, Түркия, Босния жана Герцеговина сыяктуу өлкөлөрдүн конституциялык сотторунун өкүлдөрү, ошондой эле Европа Кеңешинин Венеция комиссиясынын өкүлдөрү катышты.

Конференцияда талкууланган негизги темалардын бири конституциялык мурас жана укуктук жана демократиялык мамлекетти калыптандырууда конституциялык сот адилеттигинин ролу болду. Конференциянын катышуучулары конституциялык реформалардын себептерин жана аларды жүзөгө ашырууда конституциялык контролдоо органдарынын ролун талкуулашты. Алар ошондой эле укуктук жана демократиялык мамлекетти түзүүдө прогрессивдүү кыймылды сактап калуу үчүн өз тажрыйбалары менен алмашты.

Конференциянын алкагында конституциялык контролдоо органдары ааламдык өзгөрүүлөр доорунда туш болгон чакырыктар жана перспективалар каралды. Катышуучулар санариптештирүү, аскердик чыр-чатактардын коркунучу жана башка актуалдуу чакырыктар контекстинде коомдук мамилелерди глобалдык трансформациялоого байланыштуу маселелерди талкуулашты. Алар конституциялык контролдоо органдарын азыркы дүйнөнүн өзгөрүлмө шарттарына адаптациялоо жаатындагы өз тажрыйбалары жана иштеп чыгуулары менен бөлүштү.

Ошондой эле конференцияда чет өлкөлөрдүн конституциялык контролдоо органдарынын конституциялык баалуулуктарды коомго жылдыруудагы тажрыйбасы көрсөтүлдү. Катышуучулар Конституциялык баалуулуктарды илгерилетүү үчүн жарандардын укуктук аң-сезимин жана укуктук маданиятын жогорулатууга, ошондой эле элдик бийликтин өкүлдөрү, соттор жана жарандык коомдун институттары менен өз ара аракеттенүүгө конституциялык контролдоо органдарынын таасирин талкуулашты.

Конференциянын катышуучулары уюштуруучуларга ушундай маанилүү иш-чараны өткөргөндүгү үчүн ыраазычылыктарын билдирип, иш-чаранын жогорку деңгээлде даярдалгандыгын белгилешти. "Конституция укуктук, демократиялык мамлекетти курууда негиз катары" аттуу эл аралык илимий-практикалык конференция тажрыйба алмашуу жана ар кайсы өлкөлөрдүн конституциялык сотторунун өкүлдөрүнүн ортосунда диалогду өнүктүрүү үчүн жемиштүү аянтча болуп калды. Бул окуя Кыргызстанда гана эмес, бүткүл дүйнөдө укуктук жана демократиялык системаны бекемдөө үчүн маанилүү.